Bastiaan Roza

Bastiaan Roza

Op Oudejaarsnacht 1944 stopt er een Duitse gevangeniswagen in Wijk voor het huis van Cees Roza. Zijn zoon zit namelijk bij de ondergrondse. Maar het gezin is niet thuis, waarop een voorbijganger tegen de woedende Duitsers zegt dat er verderop ook nog een Roza woont. Daarop pakken ze het hele gezin van Bertus Roza op en drijven het met andere opgepakten bijeen in de Hervormde kerk van Veen: een vergeldingsactie voor tegen de Duitsers gepleegde sabotagedaden. Angstig zitten de Roza’s in de kerk, maar na een nacht vol onzekerheid worden ze vrijgelaten, behalve zoon Bas.

Bas is 21 jaar oud en werkt bij de Distributiedienst. Hij weigert zich te melden voor de verplichte Arbeitseinsatz en heeft bovendien een tekening gemaakt van Duits geschut in Wijk, die Van der Maaden heeft doorgeseind naar de geallieerden in bevrijd Brabant. Op het moment dat de Duitsers hem uit bed halen, is hij nog niet hersteld van een lelijke angina. Omdat hij niet eens de tijd heeft om fatsoenlijke kleren aan te trekken, reist broer Wim hem de volgende dag achterna met medicijnen, warme kleding en eten. Bij zijn poging om Bas vrij te krijgen wordt hij zelf ook gevangengezet. Na enige tijd worden de broers overgebracht naar kamp Amersfoort en de Roza’s maken zich grote zorgen over hen. Zus Nenske slaagt erin om met behulp van dokter Van Oosterom uit Andel een verwijskaart voor medisch onderzoek in Utrecht te bemachtigen, omdat ze door de gespannen situatie lichte maagklachten heeft. Ze gaat op reis en neemt voedsel voor haar broers mee. Later ontvangt de familie een briefje uit kamp Amersfoort met de noodkreet: ‘Kunnen jullie alsjeblieft voor eten zorgen?’ Nenske begrijpt dat de gevangenen die buiten het kamp werken, het meegebrachte voedsel hebben opgegeten in plaats van het aan Bas en Wim te geven. Dit wordt Bas fataal. Hij overlijdt op 24 april 1945 aan ondervoeding. De dag daarna wordt hij in kamp Amersfoort begraven. Op 30 mei 1945 krijgt hij een herbegrafenis in Wijk, in een massagraf, waarbij alleen de naaste familie aanwezig 1s.

Het gezin Roza lijdt onder de dood van Bas. Nenske is na de oorlog heel erg van slag en ze kan nog steeds niet vergeten wat de Duitsers haar broer hebben aangedaan. 

Tekst: Herinneringen 60 jaar vrijheid door dr. Cees de Gast en Renny Wink